Voor ouderbegeleiders & opvoedondersteuners

Het tien minuten gesprek - een crime

Laatst had ik een tien minuten gesprek met de kleuterjuf van Tjeerd. Alleen al die tijdslimiet is een belediging voor ouders. Hoe ik daar zit als ouder voelt toch een beetje als 'examen doen'. Ik verwacht een gesprekje over hoe goed onze jongen al cijfers herkent en begint met lezen en ook sinds kort tekeningen maakt met herkenbare boten. Of hoe goed hij zijn emoties kan verwoorden. Maar niets van dit alles. Juf steekt meteen van wal, want er moet haar toch iets van het hart. En ja hoor, mijn kind luistert niet, hij luistert alleen maar naar zichzelf. Kletst lekker door, ook als hij op de nadenkstoel zit. Is niet stil als de juf iets wil uitleggen. Tijdens de overblijf stond hij ineens op het dak van het gymlokaal omdat de voetbal daarop terecht was gekomen. Zonder overleg met de juffen en dat kan natuurlijk niet. Zo gaat ze maar door.

En ik hoor ook een hulpvraag. Ik hoor haar pedagogische onmacht omdat haar middelen tekort schieten. Ondertussen vraag ik me af of ze wel goed zicht heeft op mijn kind en of deze school wel geschikt is voor Tjeerd. Een conclusie die ik van mijn partner, de vader van Tjeerd, niet mag trekken op basis van een tien minutengesprek.

Het verhaal van de juf ontlokte bij mij een emotionele draaikolk waarvan ik niet wist dat die bestond in zo'n situatie. Mijn partner bleef tactisch en zei: ‘Nu, we zullen het er thuis nog over hebben met hem’. Maar ik kookte van binnen en zei zo beheerst mogelijk dat ik dit toch geen manier van praten vond. De tranen schoten in mijn ogen. Ik zat daar en verwachtte dat ik leuke dingen te horen zou krijgen over mijn kind. Hij doet het overigens prima met leren, maar van de juf geen woord daarover. Ik krijg de indruk dat mijn kind vreselijk moeizaam te hanteren is én dat ik verantwoordelijk ben. Overigens is dit voor mij geen nieuw verhaal. Deze berichten hoor ik af en toe ook bij de naschoolse opvang, maar dit probeer ik te zien als hun probleem. Ik kan er toch niets doen als mijn kind druk is bij hen? Op dat moment ben ik er niet bij.  

Tjeerd is slim, eigengereid, zelfstandig, enthousiast, weet wat hij wil en als hij de kans krijgt, doet hij wat hij wil. Hij is een meester in ongehoorzaamheidsdialoogjes en vaak kan hij de gevraagde zelfstandigheid aan. Het is geen jengelaar, en ook geen tiran. Hij laat zich echter niet snel bijsturen, behalve als je duidelijk laat merken dat het ernst is. Vinger in lucht, “TJEERD”, de stem steviger aanzetten, hem strak aankijken, dan heb je effect. Soms gewoon in zijn lurven grijpen, of flink doorkietelen of de situatie overdrijven helpt ook, maar ja, dat mag een juf natuurlijk niet. Maar, hij weet donders goed wanneer het ernst is. Als opvoeder moet je bij dit jochie stevig in je schoenen en op je strepen durven te gaan staan.
 
Ik zei onderweg nar huis tegen de vader van Tjeerd: ‘De komende tien jaar zal dit het onderwerp zijn van de tien minutengesprekken en alle andere gesprekken met groepsopvoeders!’ Hij had al geconcludeerd dat juf het niet handig deed. Thuis wijst hij op Tjeerds rapport. ‘Moet je zien. Alles gaat goed. Daarover had ze eerst moeten beginnen en dan pas over zijn gedrag.’ Met deze woorden is het voor hem klaar.

Maar bij mij duurt het langer. Die emotionele draaikolk heeft niet alleen te maken met mijn kwetsbaarheid als ouder. Dat voelde ik al toen die omhoog kwam. Het is een oude emotie die te maken heeft met de relatie met mijn moeder, een psychiatrische patiënte. Vroeger, werd ik heel vaak aangesproken op haar gedrag. Het was altijd een beetje bijzonder dat een volwassene met mij – een kind – overlegde over mijn moeder die zich zo vreemd gedroeg. Zo werd ik al heel jong de wereld van de volwassenen ingetrokken.

Deze gesprekjes versterkten het al aanwezige gevoel dat ik verantwoordelijk was voor mijn moeders gedrag. Vraag niet wat ik heb gedaan om haar bij te sturen. Teleurstelling, machteloosheid en verdriet, het zijn voor mij oude bekenden. 

Maar nieuw is dat deze oude bekenden kolkend tot leven komen als ik word aangesproken op de verantwoordelijkheid voor mijn kind. Het is schokkend om te merken dat ik ze niet kan temperen en dat ze niet vanzelf weer gaan liggen. 

Daar was een telefoongesprek met mijn beste vriendin voor nodig. Zij is ook moeder en we kennen elkaar door en door en weten van elkaar waar onze pijnpunten liggen. We spraken elkaar een paar dagen na het tien minutengesprek. Bij haar durf ik de schok te benoemen. Ik wist niet dat ik als ouder zo kwetsbaar was en dat die oude emoties zo vrij hun gang konden gaan. Zij kan luisteren naar mijn verdriet, teleurstelling en onmacht. Ze zei: ‘Tegen de punten waar jezelf bent gekwetst, wil je jouw kind beschermen of iets extra bieden. Juist op die punten is het emotioneel stevig aanpoten om nog tot een redelijk gesprek te komen met een onderwijzer. Er zit sowieso geen beschermlaag over je emoties als het over je kind gaat omdat je kind zo dichtbij je ziel of hart zit.’ Ze spreekt uit ervaring.

Als ik de telefoon neerleg weet ik dat ik niet de enige ouder ben met heftige draaikolken die onverwacht tot leven kunnen komen. Ik wens ouders toe dat elke professional die met hen praat dat ook weet.  

Parel van Panama